नवनियुक्त भारतीय राजदूत क्वात्रा आए नेपाल, सोमवारदेखि जिम्मेवारी सम्हाल्ने
नेपालका लागि नवनियुक्त भारतीय राजदूत विनयमोहन क्वात्रा आफ्नो कार्यभार सम्हाल्न आइतबार काठमाडौं आइपुगेका छन् । उनी बिहान करिब ११ बजे त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा ओर्लिएका हुन् ।
उनलाई विमानस्थलमा काठमाडौंस्थित भारतीय दूतावासका डीसीएम अजय कुमारलगायतले स्वागत गरेका थिए । क्वात्रा यसअघि फ्रान्सका लागि भारतीय राजदूत थिए ।
फ्रान्सबाट फर्किएलगत्तै उनलाई प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको सरकारले ले नेपालको राजदूत नियुक्त गरेका हुन् । सन् १९८८ मा भारतको परराष्ट्र सेवामा प्रवेश गरेका उनले एक समय व्यापार, अर्थ व्यवस्था र वृत्त ब्यूरोको प्रमुखका रुपमा दक्षिण एसियाली क्षेत्रीय सहयोग संगठन (सार्क) मा भारतको प्रतिनिधित्व गरेका थिए ।
शालिन कुटनीतिज्ञको छवि बनाएका मन्जिभसिंह पुरीको अवकाशसँगै भारतले नेपालमा नयाँ राजदूतका रुपमा विनयमोहन क्वात्रालाई काठमाडौ पठाउने निर्णय गरेको थियो ।
नेपालमा आएका भारतीय राजदुतहरु मध्ये श्यामशरणपछी उनलाई पहिलोपटक सर्वाधिकार सम्पन्न राजदुतको रूपमा नेपाल पठाइएको हो ।
भारतीय विदेश मन्त्रालयले जनवरी ३० मा नै क्वात्रालाई नेपालका लागि राजदूत नियुक्तिको निर्णय सार्वजनिक गरेको थियोे ।
क्वात्रालाई राजनीतिक अधिकार पनि दिइएको छ । यसाघी नाकाबन्दी पछि छवि बिग्रेको अवस्थामा आएका राजदूत पुरिलाई राजनीतिक अधिकार दिइएको थिएन ।
भारतीय विदेश मन्त्रालयमा कार्यरत एकजना अधिकारीका अनुसार नेपालमा बढी रहेको एण्टि भारतीय मोमेनन्टलाई कम गर्नु र नेपालमा चाइना, पाकिस्तानको खुल्ला गतिविधि माथी नजर राख्नु क्वात्राको मुख्य जिम्मेवारी हुनेछ ।
त्यसैगरी नेपाल-भारतवीच सुमधुर सम्बन्ध बनाउन अपनाउनु पर्ने जुनै निर्णय लिने अधिकार क्वात्रालाई हुनेछ । तीन दशकदेखि भारतीय विदेश सेवामा कार्यरत क्वात्राले संयुक्त राष्ट्रसंघ, अमेरिका, चीन, फ्रान्सजस्ता शक्ति राष्ट्रमा सफलतापूर्वक काम गरेका छन् ।
उनी भारतमा एक अनुभवी र चतुर कुटनीतिज्ञका रुपमा चिनिन्छन् । क्वात्राको अनुभवले उनको कार्यकालमा नेपाल भारत सम्बन्ध थप उचाईंमा पुग्ने विश्वास गरिएको छ । नेपालसँग थाँती रहेका मुद्दाहरु समेत उनको कार्यकालमा अघि बढ्ने र टुंगोमा पुग्ने आंकलन गरिएको छ ।
क्वात्राको संक्षिप्त जीवनी
क्वात्रा सन् १९८८ समूह (ब्याुच) बाट लागि भारतीय विदेश सेवामा प्रवेश गरेका अधिकृत हुन् । काठमाडौं आउनुअघि उनी फ्रान्समा राजदूत थिए ।
उनले अन्तर्राष्ट्रिय श्रम संगठन (आईएलओ) र विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्ल्यूएचओ) जस्ता संयुक्त राष्ट्र संघका विभिन्न अंगमा पनि काम गरेका छन् ।
चीन र अमेरिकामा भारतीय कूटनीतिक नियोगलाई सफल रुपमा उभ्याउन उनको उल्लेख्य योगदान छ ।
भारत र क्यानडा सम्बन्धलाई पनि उचाईंमा पुर्याउन भूमिका खेलेका थिए ।
जेनेभामा मानव अधिकार आयोगमा कार्यरत रहँदा उनले ग्रेजुएट स्कूल अफ इन्टरनेशनल स्टडीजबाट अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धमा डिप्लोमा गरे। दक्षिण अफ्रिका र उज्बेकिस्तानमा कूटनीतिक मिसनहरूमा पनि उनले काम गरेका छन्।
उनसँग भारतमा आतंकवाद विरोधी विभागका इन्चार्ज र प्रधानमन्त्री कार्यालयमा सह सचिवको पद सम्हालेको पनि अनुभव छ ।
क्वात्राले २००६ देखि २०१० सम्म नेपालको सार्क सचिवालयमा व्यापार, अर्थव्यवस्था र वित्त ब्यूरोको प्रमुखको रूपमा प्रतिनिधित्व गरेका थिए। यसअर्थमा उनी नेपालसँग पहिलेदेखि नै परिचित छन् ।
क्वात्राले विदेश मन्त्रालयको नीति योजना र अनुसन्धान डिभिजनको नेतृत्व पनि गरे । विदेश मन्त्रालयमा अमेरिका डिभिजन प्रमुखका रूपमा काम गरे, जहाँ उनले संयुक्त राज्य अमेरिका र क्यानडासँग भारतको सम्बन्धहरू सम्हाले ।
क्वात्राले व्यवसाय प्रशासनमा स्नातकोत्तर र अर्थशास्त्रमा एमफिल डिग्री गरेका छन्। पूजासँग विहे गरेका क्वात्राका दुई छोरा छन् ।
