आर्थिक मन्दी झेलिरहेको इरानले इस्लामिक क्रान्तिको ४० औं वार्षिकोत्सव भव्य रुपमा मनाइने
तेहरान : इस्लामिक क्रान्तिको ४० औं वार्षिकोत्सवका अवसरमा इरानमा विविध कार्यक्रमसहित भव्य रुपमा मनाइने भएको छ । संयुक्तराज्य अमेरिकासँगको तनाव बढेको तथा आर्थिक मन्दी झेलिरहेको इरानले सोमबार वार्षिकोत्सव मनाउन लागेको हो । चालीस वर्षअघि फेब्रुअरी ११ का दिन इरानी क्रान्तिकारीहरुले तेहरानको आजादी (स्वतन्त्रता) चोकबाट निकालेको जुलुसले अन्ततः इरानी राजतन्त्रलाई सदाका लागि बिदा गरेको थियो ।
त्यही दिन फ्रान्समा निर्वासित क्रान्तिकारी नेता आयातोल्लाह रोहल्लाह खोमेनी स्वदेश फर्किएका थिए । चालीसौं वार्षिकोत्सवका अवसरमा राष्ट्रपति हसन रौहानीले तेहरानमा आयोजना हुने भव्य समारोहमा सम्बोधन गर्नेछन् । इरानमा इस्लामिक परम्परा अनुसार ४० वर्षलाई परिपक्व भएको रुपमा लिने गरिन्छ । यही उमेरमा धर्मगुरु मोहम्मदले इश्वरीय आशिर्वचन प्राप्त गरेका थिए ।
फेब्रुअरी १ देखिनै विविध कार्यक्रम चलिरहे पनि आधुनिक इस्लामिक गणतन्त्र इरानले चर्को आर्थिक चुनौतीको सामना गर्नु परिरहेको छ । इरानभित्रै समस्या उत्पन्न भएको र अमेरिकी प्रतिबन्ध पनि चालू रहेकाले इरानको आर्थिक परिदृश्य निकै जटिल मोडमा पुगेको छ । अमेरिकी डलरको तुलनामा इरानी रियालको तीव्र अवमूल्यन भएको छ भने सामानको चर्को मूल्यवृद्धि भएको छ । अमेरिकी प्रतिबन्धका कारण विदेशी लगानी रोकिएको तथा इरानले सीमित मात्र तेल बिक्री गर्न पाएको छ ।
इरानमा वातावरणीय सङ्कट पनि उत्पन्न भएको छ । इरानमा वायू प्रदुषण, भूक्षय, खडेरी र मरुभूमिकरण बढेको छ । इरानले विगत ४० वर्षमा धेरै क्षेत्रमा निकै प्रगति गरेको हो, इरानका वातावरण निकायका प्रमुख इसा कालान्तरीले बताए । उनले इरानले खासगरी स्वास्थ्य, उद्योग, सेवा र शिक्षाका क्षेत्रमा निकै प्रगति गरेको जानकारी दिए । सैनिक क्षमतामा भएको प्रगतिलाई इरानले सधैँ गर्व गर्ने गर्दछ ।
वार्षिकोत्सवको अवसर पारेर तेहरानमा दुईवटा हातहतियार प्रदर्शनी गरिएका छन् । यी प्रदर्शनीमा इरानले विकास गरेका आधुनिक हातहतियार राखिएका थिए । प्रदर्शनीमा इरानमै निर्मित क्रुज क्षेप्यास्त्र राखिएको थियो जसलाई इरानले सफलतापूर्वक परीक्षण गरेको बताइएको छ । संयुक्तराज्य अमेरिका र यसका गठबन्धन राष्ट्रहरुले इरानको उक्त क्षेप्यास्त्र कार्यक्रमप्रति आपत्ति जनाउँदै आएका छन् ।
इरानको यस गतिविधिले सम्पूर्ण मध्यपूर्वमा सङ्कट निम्त्याउने पश्चिमा मुलुकहरुको भनाइ छ । तर इरानले आफ्नो हतियार निर्माण कार्यक्रम विशुद्ध आफ्नो मुलुकको प्रतिरक्षाका लागि रहेको दाबी गर्दै आएको छ । प्रविधि क्षेत्रमा निकै फड्को मारेको इरानले गत महिना पायाम नाम गरेको भूउपग्रह प्रक्षेपण गरेको थियो, तर यो अन्तरिक्षमा पुग्न असफल भएको थियो । इरानले अर्को अझ उन्नत भूउपग्रह निर्माण गरेको र ४० औं वार्षिकोत्सवकै सेरोफेरोमा त्यसलाई सफलतापूर्वक प्रक्षेपण गरिने अनुमान गरिएको छ ।
इरानका सर्वोच्च नेता आयातोल्लाह अलि खामेनीले यस वर्षको वार्षिक समारोहमा ठूलो संख्यामा कैदीबन्दीलाई मुक्त गर्ने राज्य सञ्चालित टेलिभिजनले जनाएको छ । न्यायपालिकाका प्रमुख साडेघ आमोली लारिजानीका अनुसार करिब ५० हजार कैदीबन्दीलाई मुक्त गरिनेछ । इरानले मार्च २०१७ मा करिब २ लाख १७ हजारलाई थुनामा पठाएको थियो ।
