अब एसीको तापक्रम २४ डिग्री सेल्सियस भन्दा तल बनाउन नपाउने
अब चाँडै नयाँ किनिने एअर कण्डिस्नर (एसी) मा २४ डिग्री सेल्सियसभन्दा कम तापक्रम बनाउन नमिल्ने सेटिङ्ग राखिँदैछ । यो कदम एसीले गर्ने विद्युत खपतमा किफायती ल्याउनको लागि चाल्न लागिएको हो ।
विद्युत कम गर्नको लागि चिसोको जस्तै अधिकतम तापक्रमको पनि सीमाबारेमा सरकारले विचार गरिरहेको छ ।
यो योजना शुरुवात गर्नको लागि तत्काल उर्जा मन्त्रालयले एयरपोर्ट, होटल, सपिङ्ग मलजस्ता व्यवसायिक तथा सार्वजनिक सस्थापनहरुलाई २४ डिग्री सेल्सियसभन्दा न्यून तापक्रम नराख्न आग्रह गर्नेछ ।आम धारणा र ६ महिने सचेतना अभियानपछि मन्त्रालयले यसलाई अनिवार्य गर्ने सोच बनाएको छ । मन्त्रालयले जारी गरेको एक वक्तव्य अनुसार शुक्रबार यस बारेमा एसी निर्माताहरुसँग छलफल गरिएको थियो ।
“प्रत्यक एक डिग्रीको फरकले विद्युत खपतमा ६% को बचत हुन्छ । मानिसको शरीरको औसत तापक्रम ३६–३७ डिग्री सेल्सियस हो तर अधिकाशंं होटेल र कार्यालयहरुको तापक्रम १८–२१ डिग्री सेल्सियसको बीचमा राखिन्छ । यो असुविधाजनक मात्र होइन की अस्वस्थ पनि हुन्छ ।”
भारतमा सरकारको विद्युत किफायती व्युरोका अनुसार हालकै हिसाबमा अघि बढेमा सन् २०३० मा एसीकै कारणले भारतमा २०० मेगावाट विजुली बढी खपत हुनेछ । यो झन् बढ्न सक्छ किनकी हाल यस देशको ६% घरमा मात्र एसी प्रयोग हुन्छ । यदी सरकारको यो प्रयास सबै उपभोक्ताले कार्यन्वयन गरेमा एक वर्षमा २० अर्ब युनिट विजुली बचत हुनेछ । मेमा अन्तराष्ट्रिय उर्जा एजेन्सीले जनाए अनुसार सन् २०५० सम्म विश्वमा एसीबाट हुने विजुलीमा तीन गुणाले वृद्धी हुनेछ ।
अर्थात त्यसको लागि हाल अमेरिका, युरोपेली संघका सम्पूर्ण राष्ट्रहरु र जापानले उपभोग गरिरहेको कुल विद्युत बराबर विद्युत थप आवश्यक हुन्छ । त्यस्तै अन्तराष्ट्रिय उर्जा एजेन्सीका अनुसार चिसोको लागि एसी र विद्युतीय पङ्खाको प्रयोगले आजको दिनमा नै विश्वको घरमा प्रयोग हुने कुल विजुलीको पाँचमा एक भाग उपभोग गर्छ । त्यो भनेको एसी र पङ्खा मात्रैले विश्वको कुल विजुलीको १०% विद्युत खपत गर्छ ।
तर पछिल्लो समय गर्मी भागमा रहेका अविकसित राष्ट्रहरुमा आर्थिक बृद्धी भइरहेकाले भावि दिनमा एसीको मागमा झनै वृद्धी हुने पक्का छ । सन् २०५० मा विश्वमा एसीको प्रयोगले कुल विद्युत खपतमा उद्योगपछि दोश्रो धेरै उपभोग हुने अनुमान गरिएको छ ।
